Διάρκεια: Νοέμβριος 2024 - Ιούλιος 2025
Έναρξη: 11 Νοεμβρίου 2024
Ημέρα / ώρα διεξαγωγής: Δευτέρα 18:30-20:30
Τόπος διεξαγωγής: Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος, Σύνταγμα, Αθήνα (Ο χώρος αποτελεί μία ευγενική παραχώρηση από το Ινστιτούτο ΕΝΑ)
Το σεμινάριο είναι δωρεάν και θα δοθεί βεβαίωση συμμετοχής (απαιτείται η συνολική παρακολούθηση του σεμιναρίου)
Πληροφορίες στο omadapsikappa@gmail.com
Λόγω περιορισμένων θέσεων θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Αντικείμενο - Δομή - Στόχοι του Σεμιναρίου
Γιατί Πολιτισμική - Ψυχοκοινωνική - Παρέμβαση;
Ο όρος πολιτισμός δεν περιορίζεται στην έννοια της κουλτούρας, αλλά εμπεριέχει ιστορικές, κοινωνικές και ιδεολογικές παραμέτρους. Η πολιτισμική διάσταση δίνει τη δυνατότητα να επεξεργαστούμε φαινόμενα, όπως η φτώχεια, η παραμέληση, η κακοποίηση, η προσφυγιά, οι εξαρτήσεις, η ψυχική υγεία και ασθένεια, η αστεγία, η βία, το πένθος, η ανήλικη παραβατικότητα, η παθολογία, η αναπηρία, οι κοινωνικές ανισότητες, η ιδρυματοποίηση και ο εγκλεισμός. Η προσέγγιση και η εξήγηση των παραπάνω φαινομένων χρειάζεται να λάβει υπόψη παράγοντες που συνδέονται με την εξουσία, την ηγεμονία, το “πνεύμα των καιρών”, την κοινωνική τάξη, τις διεθνικές συγκρούσεις, την ιστορία της ακούσιας μετακίνησης πληθυσμών, τις διομαδικές συγκρούσεις και ταυτότητες, την κυρίαρχη ιδεολογία και τις διαπολιτισμικές συναντήσεις. Η ενημερότητα για τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά ετερογενών ομάδων, αναδεικνύει κοινά στοιχεία και πρακτικές, δημιουργώντας προϋποθέσεις επαφής, συγκρότησης της κοινότητας και κοινωνικής αλληλεγγύης.
Η ψυχοκοινωνική διάσταση υποδηλώνει την παραδοχή ότι δεν μπορεί να υπάρξει “άτομο εκτός κοινωνίας” και “κοινωνία εκτός του ατόμου”. Το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο διασφαλίζει ότι η επιστημονική εξειδίκευση δεν κατακερματίζει το υποκείμενο σε γνωστικά πεδία εκτός των αναλυτικών αξόνων των διαπροσωπικών σχέσεων, της κοινωνίας, της ιστορίας, της ιδεολογίας και του πολιτισμού. Τα πεδία υποστήριξης ομάδων πληθυσμού που απειλούνται και βιώνουν αποκλεισμό ή/και εκτοπισμό προϋποθέτουν την αποδοχή και την επιλογή μιας προσέγγισης που στοχεύει στην αποκατάσταση της ολοκληρωμένης αναπαράστασης του ατόμου ως δρώντος υποκειμένου.
Ο όρος παρέμβαση επικεντρωνεται στους πρακτικούς όρους και προσανατολισμούς του σχεδιασμού, της υλοποίησης και του αναστοχασμού των δράσεων των ομάδων επαγγελματιών, συνδέοντας τη θεωρία (συστηματική σκέψη) με την καθημερινή πρακτική στο πεδίο. Ταυτόχρονα, ο όρος “παρέμβαση” αναδεικνύει και τη θέση από την οποία μιλάμε και δρούμε, μία θέση που δεν είναι ανεξάρτητη από τα προνόμια, τη διαδρομή και τον προσανατολισμό μας.
Γιατί επιλέγεται η δομή συνεκπαίδευσης σε κύκλους ομοτίμων;
Η συνεκπαίδευση πριμοδοτεί την ενεργητική συμμετοχή, όχι εκ των υστέρων, αλλά εξαρχής, οργανώνοντας δομικά το λόγο και τη σκέψη, ως απεύθυνση σε μία ομάδα που αναστοχάζεται.
Η θέση που λαμβάνουμε μέσα σε μία ομάδα συνεκπαίδευσης οργανώνει και προετοιμάζει τις διεργασίες, τα μέσα και τη συλλογική ευθύνη που θα κληθούμε να λάβουμε ενταγμένοι σε ομάδες παραγωγής λόγου και πρακτικών για πληθυσμούς που βρίσκονται στο περιθώριο.
Το ψυχοκοινωνικό πεδίο είναι πολύπλοκο, πολυεπίπεδο και διαρκώς μεταβαλλόμενο και απαιτεί προσεγγίσεις που αναθεωρούνται κριτικά και εφαρμόζονται πρακτικά, μέσα από διαδικασίες διαρκούς εκπαίδευσης και αναστοχασμού, επαναπροσεγγίζοντας την απόσταση μεταξύ θεωρίας και πράξης.
Πως οργανώνονται οι συναντήσεις;
Το ετήσιο εκπαιδευτικό σεμινάριο Πολιτισμικής Ψυχοκοινωνικής Παρέμβασης αναπτύσσεται σε κύκλους συνεκπαίδευσης ομοτίμων, οι οποίοι οργανώνονται και συντονίζονται από μέλη της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού δίνοντας τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες-ουσες να συνεκπαιδευτούν.
Τα μέλη της ομάδας, λειτουργούν ως εισηγητές-τριες και συντονιστές-τριες, ενώ προέρχονται από διαφορετικά ψυχοκοινωνικά πλαίσια (στεγαστικές δομές, εκπαιδευτικά ιδρύματα, μονάδες ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης κα.) και διαφορετικές ειδικότητες και πεδία (κοινωνική εργασία, κοινωνιολογία, ψυχολογία, ψυχιατρική, νομική, ειδική αγωγή, δημόσια και κοινοτική υγεία, βιβλιοθηκονομία κα.).
Οι διεργασίες των συναντήσεων τροφοδοτούνται από ερωτήματα που προκύπτουν από το πεδίο εργασίας, θέτοντας τη βάση για τη διαμόρφωση ερευνητικού σχεδιασμού με σκοπό την ανάπτυξη εργαλείων για τη βελτίωση των καθημερινών πρακτικών, τοποθετώντας κεντρικά στη στοχοθεσία της ομάδας τη γεφύρωση θεωρίας και πράξης.
Ταυτόχρονα, καλλιεργείται η σύνδεση των καθημερινών ζητημάτων με ευρύτερες φιλοσοφικές, επιστημονικες, ιδεολογικές συνιστώσες που καθορίζουν τους τρόπους που σκεφτόμαστε και μιλάμε για ορισμένα φαινόμενα με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της εμπειρίας του πεδίου, αλλά και τη διαμόρφωση κοινής γλώσσας μεταξύ των επαγγελματιών.
Οι εκπαιδευτικοί κύκλοι της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού αφορούν σε:
- Επιστημολογικά ερωτήματα [Κύκλος Επιστημολογικού Προβληματισμού]
- Θεωρητικές αναφορές [Κύκλος Θεωρητικού Προβληματισμού]
- Αναστοχαστικές διαδικασίες [Κύκλος Συμμετοχικού Προβληματισμού]
- Συνεποπτεία - μελέτη περιπτώσεων [Κύκλος Συζήτησης Περιπτώσεων]
- Ζητήματα μεθοδολογίας - έρευνας [Κύκλος Μεθοδολογίας - Έρευνας]
- Πολιτισμικές πρακτικές [Κύκλος Πολιτισμικών Παρεμβάσεων]
Το πρόγραμμα συμπληρώνεται από τις Εξωτερικές Εισηγήσεις, στις οποίες παρουσιάζουν προσκεκλημένοι ομιλητές-τριες.
Σε ποιους απευθύνεται;
Το Ετήσιο Σεμινάριο Πολιτισμικής Ψυχοκοινωνικής απευθύνεται σε επαγγελματίες που εργάζονται σε πλαίσια ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, σε μονάδες ψυχικής υγείας, σε προνοιακές δομές, σε εκπαιδευτικά πλαίσια και σε επαγγελματίες και φοιτητές-τριες που ενδιαφέρονται για τις κοινοτικές ψυχοκοινωνικές προσεγγίσεις.
Πρόγραμμα
| Ημ/α | Κύκλος | Τίτλος/Θεματική |
|---|---|---|
| 11/11/2024 | Συμμετοχικού | Τα αποθέματα των επαγγελματιών του πεδίου εντός και εκτός εργασιακού πλαισίου: Παράγοντες εξουθένωσης και πόροι |
| 18/11/2024 | Θεωρητικού | Η κοινωνική κατασκευή της ταυτότητας. Βιβλιογραφική ανασκόπηση και θεωρίες από το πεδίο των κοινωνικών επιστημών. |
| 25/11/2024 | Επιστημολογικού | Φιλοσοφία της επιστήμης: η ιστορία των ιδεών ως ένα διαρκές πεδίο συγκρούσεων (Ιδεαλισμός, Εμπειρισμός, Φαινομενολογία, Υπαρξισμός Μεταδομισμός) |
| 02/12/2024 | Πολιτισμικών Παρεμβάσεων | Πρακτικές πολιτισμικών παρεμβάσεων για την ένταξη παιδιών/ εφήβων προσφύγων και μεταναστών. Το παράδειγμα του Εργαστηρίου Πολιτισμού του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού. |
| 09/12/2024 | Συζήτησης Περιπτώσεων | Συζήτηση περίπτωσης από μονάδα υποστήριξης εφήβων (μονάδα ψυχικής υγείας ή πρόνοιας). |
| 16/12/2024 | 1η Εξωτερική Εισήγηση | “Δικαιώματα και ψυχική υγεία”, Γιάννης Αλεξάκης, δικηγόρος, πρ. μέλος της Ειδικής Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές |
| 13/01/2025 | Μεθοδολογίας - Έρευνας | Παρουσίαση του εργαλείου QualityRights Toolkit για την αξιολόγηση και βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. |
| 20/01/2025 | Συμμετοχικού | Διαγνωστικά εγχειρίδια: Εμπόδια ή Εργαλεία; |
| 27/01/2025 | 2η Εξωτερική Εισήγηση | “Η σημασία της κοινοτικής ζωής και της αλληλεγγύης στη θεραπεια”, Ανδρέας Κρεμμύδας, σύμβουλος τοξικοεξαρτήσεων, πρ. υπεύθυνος δομών απεξάρτησης στο ΚΕΘΕΑ |
| 03/02/2025 | Θεωρητικού | Ταυτότητα Φύλου και έμφυλες διαστάσεις. |
| 10/02/2025 | Συζήτησης Περιπτώσεων | Συζήτηση περίπτωσης από μονάδα υποστήριξης ενηλίκων (μονάδα ψυχικής υγείας). |
| 17/02/2025 | Μεθοδολογίας - Έρευνας | Παρουσίαση του προγράμματος ποιοτικής ανάλυσης IRAMUTEQ μέσα από τη χρήση παραδειγμάτων. |
| 24/02/2025 | 3η Εξωτερική Εισήγηση | Μέλη του “Δικτύου Ακούγοντας Φωνες”. Η αυτοβοήθεια στο χώρο της ψυχικής υγείας: προσωπικές, κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις. |
| 10/03/2025 | Επιστημολογικού | Επιστημολογία των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών (Γνωσιολογία, Ιστορία των Ιδεών, Κοινωνιολογία της Γνώσης). |
| 17/03/2025 | Πολιτισμικών Παρεμβάσεων | Πρακτικές πολιτισμικών παρεμβάσεων για την επανένταξη ανηλίκων και νεαρών ενηλικων σε καθεστώς κράτησης. Το παράδειγμα του σχολείου του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα και του εγχειρήματος της βιβλιοθήκης στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Ανηλίκων Κασσαβέτειας. |
| 24/03/2025 | Συμμετοχικού | Διασύνδεση φορέων/υπηρεσιών: Ανάγκη, εμπόδια και τρόποι επίτευξης. |
| 31/03/2023 | 4η Εξωτερική Εισήγηση | “Εμπειρίες μετασχηματισμού ενός ιδρυματικού πλαισίου σε κοινότητα επαγγελματιών ψυχικής υγείας”, Γιώργος Αστρινάκης, Ψυχίατρος- Ψυχοθεραπευτής, τ. Διευθυντής Ψ.Ν.Α. “Δρομοκαΐτειο” |
| 07/04/2025 | Συζήτησης Περιπτώσεων | Συζήτηση περίπτωσης από μονάδα υποστήριξης προσφύγων |
| 28/04/2025 | Θεωρητικού | Εξαρτήσεις: Ατομικοί και κοινωνικοί παράγοντες. θεραπευτικές προσεγγίσεις και κοινότητες. |
| 05/05/2025 | Μεθοδολογίας - Έρευνας | Διαμόρφωση θεωρητικών και μεθοδολογικών ερωτημάτων γύρω από την αναπαράσταση της παραβατικότητας των εφήβων στο δημόσιο λόγο. |
| 12/05/2025 | Επιστημολογικού | Ιδεολογία και επιστήμη (Πολιτική Φιλοσοφία, Πολιτική Θεωρία, Κοινωνική Ψυχολογία, Ψυχανάλυση). |
| 19/05/2025 | Πολιτισμικών Παρεμβάσεων | Πρακτικές Πολιτισμικών Παρεμβάσεων για την ένταξη ανθρώπων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα . Το παράδειγμα των ΚΟΙΣΠΕ. |
| 26/05/2025 | Συμμετοχικού | «Ψυχιατρική μεταρρύθμιση» Ματαιώσεις - αυτοκριτική - όραμα. |
| 02/06/2025 | Συζήτησης Περιπτώσεων | Συζήτηση περίπτωσης από κοινοτική δομή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης (κέντρα ημέρας, σχολεία, λοιπές υπηρεσίες). |
| 16/06/2025 | Μεθοδολογίας - Έρευνας | Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις για τη Χαρτογράφηση Σημείων Συγκέντρωσης Παιδιών και Εφήβων στο Δημόσιο Χώρο |
| 23/06/2025 | Θεωρητικού | Συνάντηση με την ψύχωση: Θεωρίες και κοινοτικές παρεμβάσεις. |
| 30/06/2025 | 5η Εξωτερική Εισήγηση | Ανοιχτή Συνάντηση Απολογισμού Εκπαιδευτικού Σεμιναρίου. |
Κύκλοι Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Κύκλος Επιστημολογικού Προβληματισμού
[3 Συναντήσεις]
Συντονισμός:
Ελεονώρα Γκουσιάρη, Ψυχολόγος - Ψυχαναλύτρια, Υπ. Διδάκτωρ Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, Επιστ. Υπεύθυνη Ξενώνων Εφήβων του φορέα “Πλόες” ΕΨΥΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Μιχάλης Παπαντωνόπουλος, Ψυχολόγος, Υπ. Διδάκτωρ Κοινωνικής Ψυχολογίας ΕΚΠΑ, Επιστ. Υπεύθυνος Κέντρου Ημέρας Εφήβων του φορέα “Πλόες” ΕΨΥΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Ηλιάνα Δήμητρα Ψωμαδάκη, Επισκέπτρια Υγείας MSc, Ξενώνας Εφήβων Α του φορέα “Πλόες” ΕΨYΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Στον κύκλο Επιστημολογικού Προβληματισμού εστιάζουμε στα πεδία της φιλοσοφίας και της επιστημολογίας, διερευνώντας βασικά κείμενα γνωσιολογίας, κοινωνιολογίας της γνώσης, κριτικής και κοινωνικής ψυχολογίας, ψυχανάλυσης αναδεικνύοντας τη σχέση των ανθρωπιστικών, κοινωνικών επιστημών, αλλά και των επιστημών υγείας με τη φιλοσοφία, την επιστημολογία και την ιδεολογία.
Στόχος του κύκλου είναι η σύνδεση γενικών φιλοσοφικών παραδοχών με ζητήματα που απασχολούν τους επαγγελματίες που υποστηρίζουν μειονοτικές ομάδες που αντιμετωπίζουν κοινωνικό αποκλεισμό, αναγνωρίζοντας ότι οι θεωρητικές κατευθύνσεις και οι επιστημονικές παραδοχές μας μπορούν να εξεταστούν υπό το πρίσμα της ιστορικής και ιδεολογικής τους προέλευσης.
Οι σημειώσεις, οι σκέψεις και οι παρατηρήσεις που θα προκύψουν θα καταγραφούν σε ένα ψηφιακό διαδικτυακό χάρτη σημειώσεων, στον οποίο θα έχουν πρόσβαση οι συμμετέχοντες-ουσες.
Πρόγραμμα συναντήσεων:
- 1η Συνάντηση [25/11/2024], Φιλοσοφία της επιστήμης: η ιστορία των ιδεών ως ένα διαρκές πεδίο συγκρούσεων (Ιδεαλισμός, Εμπειρισμός, Φαινομενολογία, Υπαρξισμός, Μεταδομισμός)
- 2η Συνάντηση [10/3/2025], Επιστημολογία των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών (Γνωσιολογία, Ιστορία των Ιδεών, Κοινωνιολογία της Γνώσης)
- 3η Συνάντηση [12/5/2025], Ιδεολογία και επιστήμη (Πολιτική Φιλοσοφία, Πολιτική Θεωρία, Κοινωνική Ψυχολογία, Ψυχανάλυση)
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:
- Βαλλιάνος Περικλής (2002). Συνείδηση, Γλώσσα και Ιστορική Ζωή: Ερμηνευτικές προσεγγίσεις στην φιλοσοφία των δύο τελευταίων αιώνων, εκδ. Πορεία
- Russell Bertrand (2018). Ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας και η συνάρτησή της με τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι της εποχής μας, εκδ. Αρσενίδης
- Πελεγρίνης, Θεοδόσιος (2010). Εισαγωγή στη Φιλοσοφία, εκδ. Πεδίο, Αθήνα.
- Πελεγρίνης, Θεοδόσιος (2015). Ηθική Φιλοσοφία, εκδ. Πεδίο, Αθήνα.
- Πελεγρίνης, Θεοδόσιος (2013). Λεξικό της Φιλοσοφίας: Οι έννοιες, οι θεωρίες, οι σχολές, τα ρεύματα και τα πρόσωπα - Εξάγλωσση Ορολογία, εκδ. Πεδίο, Αθήνα.
- Brennan F. James (2009). Ψυχολογία, Ιστορία και Συστήματα, εκδ. Τόπος
- Epstein Mikhail (2017). Ανθρωπιστικές εφευρέσεις και ηθική της μοναδικοτητας, εκδ. Ροές
- Kuhn S. Thomas (2009). Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων, εκδ. Σύγχρονα Θέματα
- Althusser Louis (1999). Θέσεις (1964-1975), εκδ. Θεμέλιο
- Mouffe Chantal (2008). Το δημοκρατικό παράδοξο, εκδ. Πόλις
- Lacan, Jacques (2005). Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση, εκδ. Εκκρεμές, Αθήνα.
Κύκλος Θεωρητικού Προβληματισμού
[4 Συναντήσεις]
Συντονισμός:
Αλεξάνδρα Αφουξενίδου,
Κοινωνική Λειτουργός, Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, MSc «Ψυχική υγεία και ψυχιατρική παιδιών & εφήβων» Ιατρική σχολή, ΕΚΠΑ, Κέντρο Ημέρας Εφήβων του φορέα “Πλόες” ΕΨΥΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Μυρσίνη Κουφίδη, Κοινωνιολόγος, MSc «Θεωρία, Πολιτισμός, Μετασχηματισμοί», Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Κέντρο Ημέρας Εφήβων και Νέων του φορέα “Πλόες” ΕΨΥΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Γιάννης Πιστιόλης, Ψυχολόγος, Συστημικός Ψυχοθεραπευτής, Κέντρο Ημέρας Εφήβων του φορέα “Πλόες” ΕΨΥΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Στον Κύκλο Θεωρητικού Προβληματισμού αναστοχαζόμαστε αφορμόμενοι από τη βιβλιογραφία, τις θεωρητικές προσεγγίσεις και την εμπειρία μας στο πεδίο των ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων και επιχειρούμε να θέσουμε τις βάσεις για τη δημιουργία μιας κοινής αντίληψης.
Στόχοι του Κύκλου Θεωρητικού Προβληματισμού είναι η εξοικείωση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας με τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις των κοινωνικών επιστημών και η επαναπροσέγγιση της θεωρίας με σκοπό την καθημερινή εφαρμογή στο πεδίο. Αναγνωρίζοντας αυτή την αναγκαιότητα της επιστροφής στη θεωρία, στόχος είναι το άνοιγμα ενός διαλόγου μεταξύ των επαγγελματιών, η δημιουργία διαύλων μεταξύ θεωρίας και πράξης στο συγκεκριμένο κοινωνικο, πολιτικό και ιστορικό πλαίσιο. Αυτή η προσπάθεια μπορεί να θέσει τις βάσεις για το πως ένας επαγγελματίας σκεφτεται, εργάζεται και δρα μέσα στα διαφορετικα πλαίσια της ψυχοκοινωνικής παρέμβασης.
Στις προηγούμενες συναντήσεις του κύκλου μελετήσαμε όψεις του κοινωνικού αποκλεισμού, πρακτικές της κοινοτικής ψυχιατρικής, αντί- Λογους στην κυρίαρχη αφήγηση της επιστημολογίας, ενώ παράλληλα αναστοχαστήκαμε σχετικά με ρόλους και ταυτότητες που φέρουν οι μειονοτικές ομάδες.
Φέτος φιλοδοξούμε να μελετήσουμε πιο συστηματικά την έννοια της κοινωνικής ταυτότητας, το πως αυτή καθορίζει το υποκείμενο και τους τρόπους επανεπινόησης των κοινωνικών ταυτοτήτων. Τέλος, θα προσπαθήσουμε να αφηγηθούμε μέσα από την ανθρώπινη εμπειρία την εξάρτηση και την ψύχωση καθώς και το ρόλο που διαδραματίζουν οι Κοινότητες.
Πρόγραμμα συναντήσεων:
- 1η Συνάντηση [18/11/2024], Η κοινωνική κατασκευή της ταυτότητας. Βιβλιογραφική ανασκόπηση και θεωρίες από το πεδίο των κοινωνικών επιστημών
- 2η Συνάντηση [03/02/2025], Ταυτότητα Φύλου και έμφυλες διαστάσεις
- 3η Συνάντηση [28/04/2025], Εξαρτήσεις: Ατομικοί και κοινωνικοί παράγοντες, θεραπευτικές προσεγγίσεις και κοινότητες
- 4η Συνάντηση [23/06/2025], Συνάντηση με την ψύχωση: Θεωρίες και κοινοτικές παρεμβάσεις
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
- Richard Jenkins (2007). Κοινωνική Ταυτότητα, Σαββάλας, Αθήνα
- Καρολίν Ελιασέφ, Σελίν Μασσόν (2023). Η κατασκευή του διεμφυλικού παιδιού, Κουκκίδα, Αθήνα
- Franco Basaglia (2008). Εναλλακτική ψυχιατρική. Ενάντια στην απαισιοδοξία της λογικής, για την αισιοδοξία της πράξης, Καστανιώτης, Αθήνα
- Ξένια Χρυσοχόου (2011). Πολυπολιτισμική Πραγματικότητα. Οι κοινωνιοψυχολογικοί προσδιορισμοί της πολιτισμικής πολλαπλότητας, Πεδίο, Αθήνα
- Erving Goffman (2006). Η παρουσίαση του εαυτού στην καθημερινή ζωή, Αλεξάνδρεια, Αθήνα
- Moscovici Serge (2017). Ψυχολογία των ενεργών μειονοτήτων, Πεδίο, Αθήνα
- Συλλογικό (2008). Βγαίνοντας από τα ψυχοφάρμακα, Νησίδες, Αθήνα
Κύκλος Συμμετοχικού Προβληματισμού
[4 Συναντήσεις]
Συντονισμός:
Ζαχαρούλα Παναγοπούλου, Ψυχολόγος, Συντονίστρια Ξενώνα Β του φορέα “Πλόες” ΕΨΥΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Αλέξανδρος Τριφύλλης, Κοινωνικός Λειτουργός, Συστημικός Ψυχοθεραπευτής, Εκκλησιαστικό Ορφανοτροφείο Βουλιαγμένης, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Στον Κύκλο Συμμετοχικού Προβληματισμού, εμπνευσμένοι από τις ποιοτικές μεθόδους, επιχειρούμε να επαναπροσεγγίσουμε την ταυτότητα, τον ρόλο, την θέση, τον προσανατολισμό, τα εργαλεία και τους στόχους μας μέσα στα θεραπευτικά και ψυχοκοινωνικά πλαίσια.
Στόχοι του Κύκλου Συμμετοχικού Προβληματισμού αποτελούν η πλουραλιστική οπτική των διαφόρων ζητημάτων που ανακύπτουν στο ψυχοκοινωνικό πεδίο και την επεξεργασία τους με σκοπό την μετακίνηση των επαγγελματιών από τις απρόσφορες μεθοδολογίες σε πιο κριτικές παρεμβάσεις και την ενεργοποίησή τους ως υποκείμενα.
Καρποί του Κύκλου Συμμετοχικού Προβληματισμού αποτελούν τα ερευνητικά ερωτήματα που προκύπτουν μέσα από αναστοχαστικές διεργασίες πάνω σε έννοιες, φαινόμενα και πρακτικές. Το παραγόμενα ερωτήματα έχουν λειτουργήσει αρκετές φορές ως αφετηρία για μελέτη και περισσότερη επεξεργασία από τους υπόλοιπους Κύκλους της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού.
Σε προηγούμενους κύκλους έχουν απασχολήσει η βία και η ανηλικότητα, η σχολική διαρροή, οι ψυχοκοινωνικές κρίσεις, οι ατομικές και ομαδικές αποφάσεις σε ψυχοκοινωνικά και θεραπευτικά πλαίσια κα
Πρόγραμμα συναντήσεων:
- 1η Συνάντηση [11/11/2024], Τα αποθέματα των επαγγελματιών του πεδίου εντός και εκτός εργασιακού πλαισίου: Παράγοντες εξουθένωσης και πόροι
- 2η Συνάντηση [20/01/2025], Διαγνωστικά εγχειρίδια: Εμπόδια ή Εργαλεία;
- 3η Συνάντηση [24/03/2025], Διασύνδεση φορέων/υπηρεσιών: Ανάγκη, εμπόδια και τρόποι επίτευξης
- 4η Συνάντηση [26/05/2025], «Ψυχιατρική μεταρρύθμιση» Ματαιώσεις - αυτοκριτική - όραμα
Κύκλος Συζήτησης Περιπτώσεων [4 Συναντήσεις]
Συντονισμός:
Κατερίνα Παπανδρέου,
Ψυχολόγος, Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Επιστ. Υπεύθυνη Προστατευόμενου Διαμερίσματος Νέων Ενηλίκων του φορέα “Πλόες” ΕΨΥΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Γιάννης Τόλλος, Ψυχίατρος MD, MSc, Ψυχοθεραπευτής, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Ο κύκλος Συζήτησης Περιπτώσεων λειτουργεί ως ομάδα συνεποπτείας επαγγελματιών που εργάζονται σε δομές και υπηρεσίες ψυχικής υγείας και πρόνοιας. Στόχος είναι η παρουσίαση, η διερεύνηση και ο αναστοχασμός σχετικά με το θεραπευτικό πλάνο και την πορεία περιπτώσεων που απασχολούν τους/τις επαγγελματίες στα πλαίσια υποστήριξής τους. Μέσα από τη διεργασία της συνεποπτείας δίνεται η δυνατότητα σχεδιασμού και υλοποίησης νέων στρατηγικών, καθώς και ανταλλαγής καλών πρακτικών μεταξύ των ομάδων επαγγελματιών.
Βασικά στοιχεία παρουσίασης:
- Γενεόγραμμα
- Σημαντικά γεγονότα
- Σχέσεις με σημαντικούς άλλους
- Θεραπευτικό πλάνο
- Πορεία πλάνου
- Αίτημα προς ομάδα συνεποπτείας (ερωτήματα)
Η παρουσίαση της περίπτωσης πραγματοποιείται από τους-τις συντονιστές-στριες του κύκλου, ώστε να διασφαλιστεί η εμπιστευτικότητα των πληροφοριών, οι οποίοι συνδιαμορφώνουν την παρουσίαση με τους επαγγελματίες που υποστηρίζουν την εκάστοτε περίπτωση καθώς και τα ερωτήματα στην ολομέλεια.
Όλοι-ες οι συμμετέχοντες-ουσες στον κύκλο υπογράφουν δήλωση εμπιστευτικότητας σχετικά με τα στοιχεία της παρουσίασης και τα πρακτικά κοινοποιούνται στους επαγγελματίες που θέτουν το αίτημα.
Στόχος του κύκλου είναι η παρουσίαση περιπτώσεων από πλαίσια παιδικής προστασίας, από δομές του προσφυγικού, από δομές υποστήριξης ενηλίκων, από κοινοτικές δομές κα. Επαγγελματίες οι οποίοι-ες εργάζονται σε δομές και υπηρεσίες ψυχικής υγείας και πρόνοιας και επιθυμούν να παρουσιάσουν στον κύκλο συζήτησης περιπτώσεων, μπορούν να αιτούνται στο email της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού. omadapsikappa@gmail.com
Πρόγραμμα συναντήσεων:
- 1η Συνάντηση [09/12/2024], Δομή υποστήριξης εφήβων (μονάδα ψυχικής υγείας ή πρόνοιας)
- 2η Συνάντηση [10/02/2025], Δομή υποστήριξης ενηλίκων
- 3η Συνάντηση [07/04/2025], Δομή προσφυγικού
- 4η Συνάντηση [02/06/2025], Κοινοτική δομή (Κέντρο Ημέρας, σχολείο, κτλ)
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
- Mcgoldrick Monica, Gerson Randy (1999). Το Γενεόγραμμα: Εργαλείο αξιολόγησης για την οικογένεια, Κέδρος, Αθήνα
- Bowen Murray (1998). Τρίγωνα στην οικογένεια, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα
- Patricia Minuchin, Jorge Colapinto, Salvador Minuchin (2007). Working with families of the poor, The guilford press
Κύκλος Μεθοδολογίας - Έρευνας
[4 Συναντήσεις]
Συντονισμός:
Περικλής Αντωνακάκης,
Κοινωνιολόγος, Υπ. Διδάκτωρ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Επαγγελματίας Βάρδιας στους Ξενώνες Εφήβων “Πλόες” ΕΨΥΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Ανδρέας Γανίμας, Μαθηματικός, Ειδικός Παιδαγωγός, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Νεκταρία Δημοπούλου, Δικηγόρος, Εξωτερική Συνεργάτιδα Κέντρου Ημέρας και Ξενώνων “Πλόες” ΕΨΥΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Κατερίνα Καραγεώργου, Ψυχολόγος - Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Διδάκτωρ Κοινωνικής Ψυχολογίας, Μέλος ΣΕΠ Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Παναγιώτα Πλατανίτη, Ψυχολόγος, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Ο κύκλος μεθοδολογίας και έρευνας επιχειρεί να προσεγγίσει σημαντικά ερωτήματα που προκύπτουν από την καθημερινή ενασχόληση των επαγγελματιών στο πεδίο της ψυχικής υγείας. Το εγχείρημα εστιάζει στα πεδία της Κοινωνικής Ψυχολογίας, της Κοινωνιολογίας, της Μεθοδολογίας των Κοινωνικών Επιστημών και της Κοινωνικής Γεωγραφίας δίνοντας έμφαση στην προβληματική που αναδεικνύεται μέσα από τις θεωρίες της κοινωνικής ταυτότητας και των κοινωνικών αναπαραστάσεων.
Πρόθεση μας είναι αφενός η διερεύνηση και συνδιαμόρφωση ερευνητικών ερωτημάτων μέσα από την παρουσίαση και τη μελέτη των προσεγγίσεων ειδικών θεμάτων, όπως αυτά αποτυπώνονται στη σύγχρονη βιβλιογραφία. Στοχεύοντας στην εξοικείωση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας με τον σχεδιασμό της μεθοδολογίας στην έρευνα, παρουσιάζονται οι μεθοδολογικές πρακτικές και τα διαθέσιμα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται στην έρευνα στις Κοινωνικές Επιστήμες, καθώς και η εφαρμογή τους σε μελέτες περιπτώσεων. Επίσης, εξετάζεται η ανάλυση του διαθέσιμου υλικού ως προς την αξιοποίησή του για ερευνητικούς σκοπούς.
Το υλικό των παρουσιάσεων του κύκλου, η σχετική βιβλιογραφία, τα πρακτικά των συναντήσεων καθώς και τα ερευνητικά αποτελέσματα που θα προκύψουν θα είναι διαθέσιμα προς μελέτη για τις/ους συμμετέχουσες/οντες του κύκλου σε ηλεκτρονική μορφή.
Πρόγραμμα συναντήσεων:
- 1η Συνάντηση [13/01/2025], Παρουσίαση του εργαλείου QualityRights Toolkit για την αξιολόγηση και βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
- 2η Συνάντηση [17/02/2025], Παρουσίαση του προγράμματος ποιοτικής ανάλυσης IRAMUTEQ μέσα από τη χρήση παραδειγμάτων
- 3η Συνάντηση [05/05/2025], Διαμόρφωση θεωρητικών και μεθοδολογικών ερωτημάτων γύρω από την αναπαράσταση της παραβατικότητας των εφήβων στο δημόσιο λόγο
- 4η Συνάντηση [16/06/2025], Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις για τη Χαρτογράφηση Σημείων Συγκέντρωσης Παιδιών και Εφήβων στο Δημόσιο Χώρο
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
- Souza, M. A., Wall, M. L., Thuler, A. C., Lowen, I. M., & Peres, A. M. (2018). O uso do software IRAMUTEQ na análise de Dados em Pesquisas qualitativas. Revista Da Escola de Enfermagem Da USP, 52(0). 10.1590/s1980-220x2017015003353
- Justo, A. M., & Vizeu, B. (2016). IRaMuTeQ tutorial translated to english. IRaMuTeQ. Available from: iramuteq.org
- Moscovici, S. (1976/1998). Η ψυχανάλυση, η εικόνα της και το κοινό της, Οδυσσέας, Αθήνα
- Κοσμάτος Κ. (2020). Δίκαιο Ανηλίκων -Θεωρία και Πράξη, Νομική Βιβλιοθήκη.
- Travlou, P., Owens, P. E., Thompson, C. W., & Maxwell, L. (2008). Place mapping with teenagers: locating their territories and documenting their experience of the public realm. Children S Geographies, 6(3), 309–326. 10.1080/14733280802184039
- Nelson, S., & Baldwin, N. (2002). Comprehensive neighbourhood mapping: developing a powerful tool for child protection. Child Abuse Review: Journal of the British Association for the Study and Prevention of Child Abuse and Neglect, 11(4), 214-229. 10.1002/car.741
- Ståhle, A. (2013). Sociotope mapping-exploring public open space and its multiple use values in urban and landscape planning practice. NA, 19(4).
- Malone, K. (2002). Street life: youth, culture and competing uses of public space. Environment and urbanization, 14(2), 157-168. 10.1177/095624780201400213
Κύκλος Πολιτισμικών Παρεμβάσεων
[3 Συναντήσεις]
Συντονισμός:
Φωτεινή Αβδελλή,
Βιβλιοθηκονόμος, Πολιτισμική εκπαιδεύτρια Κέντρο Ημέρας Εφήβων του φορέα “Πλόες” ΕΨΥΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Γιώργος Κουταβάς, Ψυχολόγος, Επαγγελματίας Βάρδιας στους Ξενώνες Εφήβων “Πλόες” ΕΨΥΜΕ, μέλος της Ομάδας Ψυχοκοινωνικού Προβληματισμού
Ο κύκλος πολιτισμικών παρεμβάσεων στοχεύει στο να καλύψει θέματα ένταξης παιδιών, εφήβων και ενηλίκων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα μέσα από παραδείγματα και εισηγητές από τον χώρο του πολιτισμού, της παιδικής προστασίας και της ψυχικής υγείας.
Ως σημείο εκκίνησης του θεωρητικού προβληματισμού του κύκλου ορίζεται η αντίληψη ότι ο πολιτισμός, η εκπαίδευση, και η εργασία στην τοπική κοινότητα μπορούν να αποτελέσουν οχήματα αλλαγής, ανάπτυξης, και επανένταξης των κοινωνικά αποκλεισμένων ατόμων.
Πρόγραμμα συναντήσεων:
- 1η Συνάντηση [02/12/2024], Πρακτικές πολιτισμικών παρεμβάσεων για την ένταξη παιδιών/ εφήβων προσφύγων και μεταναστών. Το παράδειγμα του Εργαστηρίου Πολιτισμού του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού
- 2η Συνάντηση [17/03/2025], Πρακτικές πολιτισμικών παρεμβάσεων για την επανένταξη ανηλίκων και νεαρών ενηλικων σε καθεστώς κράτησης. Το παράδειγμα του σχολείου του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα και του εγχειρήματος της βιβλιοθήκης στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Ανηλίκων Κασσαβέτειας
- 3η Συνάντηση [19/05/2025], Πρακτικές Πολιτισμικών Παρεμβάσεων για την ένταξη ανθρώπων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα . Το παράδειγμα των ΚΟΙΣΠΕ
